Ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիան վերջերս մեզ զգուշացրեց, որ «առնականության ավանդական գաղափարախոսությունը» բացասաբար է անդրադառնում ոչ միայն տղամարդկանց, այլև բոլոր մարդկանց մտավոր և ֆիզիկական առողջության վրա:
Այսպիսով, որո՞նք են առնականության այս ավանդական գծերը և ինչպե՞ս կարող ենք դրանք փոխել:
Երբ ես փոքր էի, մահացավ իմ սիրելի հարազատներից մեկը՝ մորաքույրը, ում ես շատ էի սիրում։ Ես չափազանց տխրեցի նրա մահից, և արցունքներս ազատ հոսեցին։ Հայրս տեսավ, որ ես լաց եմ լինում և արհամարհանքով ասաց. «Մեծ տղաները լաց չեն լինում»։
Ես ծանր դասեր քաղեցի այս դրվագից, և այս դասը միանշանակ բացասաբար է ազդել ինձ վրա ողջ կյանքիս ընթացքում. երբ ողբերգություններ են տեղի ունենում, ես դժվարանում եմ արտահայտել իմ տխրությունը: Ստոիկորեն զսպում եմ իմ էմոցիաները։ Դա կամավոր չէ, քանի որ ես իրականում չեմ ուզում ճնշել իմ զգացմունքները. դա վաղ ձեռք բերված վարքագիծ է, որը դաջված է իմ մեջ երիտասարդ ժամանակ իմ տղամարդու դերի մոդելների կողմից, տղաներից և տղամարդկանցից հասարակության ակնկալիքների պատճառով:
Այս ավանդական առնականությունը, իր ամենածանր ձևերով, առաջնահերթություն է տալիս զգացմունքային վերահսկողության անհրաժեշտությանը: Նրա հիպերտղամարդկային նորմերը սովորեցնում են գերիշխանություն, բռնություն, միսոգինիա, բացառիկ ինքնավարություն, մենակություն, մրցակցություն, սոցիալական կարգավիճակի չափից դուրս ձգտում և վտանգավոր ռիսկային վարք:
Այս բաները սպանում են տղամարդկանց և շատ կանանց:
APA-ը եզրակացրել է, որ ավանդական առնականության հետ կապված գծերն ու նորմերը հանգեցնում են հոգեբանական խնդիրների, ինչպիսիք են դեպրեսիան, սթրեսը, մարմնի դիսմորֆիան, վատ սոցիալական գործառույթը, թմրամիջոցների օգտագործման խանգարումը և ինքնասպանությունը:
Հետազոտությունները հետևողականորեն ցույց են տալիս, որ երբ դեռահաս տղաները հավատարիմ են արական սեռի կարծրատիպային նորմերին, ինչպիսիք են հույզերի բացակայությունը, նրանք ավելի շատ ներքին վարքի խնդիրներ են ունենում: Երբ մենք՝ տղամարդիկ, ճնշում ենք մեր զգացմունքները, այդ ճնշված զգացմունքները հակված են պայթյունի պես դուրս գալ: Քանի որ մեզ սովորեցրել են, որ տղամարդկանց համար հասանելի սակավաթիվ զգացմունքներից մեկը զայրույթն է, սա լավ չէ ոչ մեկի համար: Առնականության այս ավանդական գաղափարախոսությունը լուրջ վնասակար հետևանքներ ունի ոչ միայն անհատների, այլև ամբողջ հասարակության համար:
Սա կարող է օգնել մեզ հասկանալու պատճառները, թե ինչու են հարբեցողների երեք քառորդը տղամարդիկ: Թմրամոլությունից, ավտովթարներից և բռնությունից մահացածները հիմնականում արական սեռի են: ԱՄՆ-ում բոլոր բանտարկյալների 90 տոկոսը տղամարդիկ են: Տղամարդիկ կազմում են երկրագնդի բնակչության կեսից պակասը, սակայն ամենաշատ հանցագործությունները կատարում են հենց նրանք։ Գրեթե բոլոր զանգվածային մարդասպանները տղամարդիկ են։ Երկրների մեծ մասում տղամարդկանց շրջանում ինքնասպանությունների մակարդակը առնվազն երեք անգամ գերազանցում է կանանց:
Բահայի ուսմունքները տղամարդկանց համար առաջարկում են ապրելու նոր ձև՝ նախ սեռերի բացարձակ հավասարության կոչով: 1912 թվականին Չիկագոյի կանանց խմբերի դաշնությանն ուղղված ելույթում Աբդուլ-Բահան բացատրեց.
Երբ մենք դիտարկում ենք գոյության թագավորությունը... Մենք տղամարդու և կնոջ միջև գերազանցության և թերարժեքության տարբերություն կամ գնահատում չենք գտնում: Բուսական և կենդանական թագավորությունների անհամար օրգանիզմների շարքում սեռը գոյություն ունի, բայց կյանքի հավասարման մեջ հարաբերական կարևորության և արժեքի տարբերություն չկա: Եթե անաչառ քննենք, կարող ենք նույնիսկ այնպիսի տեսակներ գտնել, որոնցում էգը գերազանցում կամ նախընտրելի է արուից։ Օրինակ՝ կան թզենու նման ծառեր, որոնց արական մասը ամուլ է, իսկ էգը պտղաբեր։ Արու արմավենին անարժեք է, իսկ էգը առատորեն պտուղ է տալիս։ Այնքանով, որքանով մենք ցածր թագավորություններում ստեղծագործական իմաստության համաձայն տարբերակման կամ գերազանցության հիմք չենք գտնում, արդյոք տրամաբանական և տեղին է, որ մարդը նման տարբերակում անի իր նկատմամբ: Կենդանական աշխարհի արուն չի հպարտանում, որ արու է և գերազանցում է էգին: Իրականում հավասարությունը կա և ճանաչված է։ Ինչո՞ւ պետք է մարդը՝ ավելի բարձր և ավելի խելացի արարածը, ժխտի և իրեն զրկի կենդանիների այս հավասարությունից։ Նրա ամենավստահ ցուցիչն ու իրեն վերաբերող ստեղծագործական ձևավորման ուղեցույցը իրենից ցածր գտնվող թագավորությունների պայմաններն ու անալոգիաներն են, որտեղ սեռերի հավասարությունը հիմնարար է:
Սեռերի հիմնարար հավասարության այս մակարդակը ենթադրում է ամբողջական վերաիմաստավորում, թե ինչպես են մեր մշակույթները դաստիարակում, մարզում և սոցիալականացնում տղամարդկանց:
Բահայիների համար գենդերային հավասարությունը նշանակում է հավասարություն կյանքի բոլոր բնագավառներում՝ սկսած աշխատանքից, հարաբերություններից և դաստիարակությունից, տնային գործերից, ֆինանսներից և հոգևոր խնդիրներից: Արդարության այս դերն օգնում է թեթևացնել այն անարդար բեռը, որին երկու սեռերն էլ բախվել են անցյալում, ինչպես հստակորեն երևում է Արդարության Համաշխարհային Տան՝ Բահայի հավատի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված ղեկավար մարմնի այս հայտարարությամբ.
Կանանց էմանսիպացիան և սեռերի միջև լիակատար հավասարության ձեռքբերումը խաղաղության համար ամենակարևոր, թեև ավելի քիչ ճանաչված նախապայմաններից է:
Նման հավասարության ժխտումը անարդարության է ենթարկում աշխարհի բնակչության կեսը և նպաստում է վնասակար վերաբերմունքի և սովորությունների ձևավորմանը, որոնք ընտանիքից տեղափոխվում են աշխատավայր, քաղաքական կյանք և, ի վերջո, միջազգային հարաբերություններ: Չկան բարոյական, գործնական կամ կենսաբանական հիմքեր, որոնց վրա կարելի է արդարացնել նման ժխտումը: Միայն այն դեպքում, եթե կանայք ընդունվեն մարդկային գործունեության բոլոր ոլորտներում լիարժեք գործընկերության մեջ, կստեղծվի բարոյահոգեբանական մթնոլորտ, որտեղ կարող է առաջանալ միջազգային խաղաղություն:
1985 թվականի իր հայտարարության մեջ՝ «Համաշխարհային խաղաղության խոստումը», ուղղված աշխարհի ժողովուրդներին, Արդարության Համաշխարհային Տունը նաև վերահաստատեց բահայի հիմնական սկզբունքը. գենդերային հավասարությունն անխուսափելիորեն կհանգեցնի համաշխարհային խաղաղության: Աբդուլ-Բահան այսպես է ասել.
Այսպիսով, երբ կանայք լիարժեք և հավասար մասնակցեն աշխարհի գործերին, երբ նրանք վստահորեն և հմտորեն դուրս գան իրավունքի և քաղաքականության մեծ ասպարեզ, պատերազմները կդադարեն:
Թեև որոշ տղամարդիկ վախենում են հասարակությունում և հարաբերություններում սեռական հավասարության այս մակարդակից, այն իրականում տղամարդկանց ազատում է ավանդական առնականության գաղափարախոսության ճնշող բեռից: Այն ազատում է տղամարդկանց իրենց նախկին և ծանր դերերից՝ որպես միակ պաշտպան և մատակարար. այն տղամարդկանց թույլ է տալիս իրական գործընկերություն ունենալ կանանց հետ նյութապես, ինտելեկտուալ և հոգևոր հավասար հիմունքներով: Եվ դա տղամարդկանց հնարավորություն և թույլտվություն է տալիս դուրս գալ ստոիցիզմից և ազատ արտահայտել իրենց զգացմունքները:
Լավ գործարք է, տղերք: Ինձ համար սա, անշուշտ, ճիշտ է:
