Ի՞նչն է մեզ ետ պահում վատ բաներ անելուց:
Սա կարևոր հարց է, որը տալիս է հանրահայտ «Սեփական ընտրությունը» հեռուստաշոուն: Հեռուստաշույում գլխավոր հերոսը մահացու հիվանդ է քաղցկեղով, ուստի չի վախենում սովորական հետևանքներից՝ օրենքից, բռնվելու և պատժվելու վախից, բանտից, որոնք ետ են պահում մարդկանց անբարոյական կամ անօրինական պահվածքից:
Բայց կերպարն ունի էթիկայի իր սեփական կանոնները: Չնայած իր մարդասպան լինելուն, չնայած նրան, որ նա արտադրում և վաճառում է մահաբեր դեղամիջոցներ, նրան դեռևս սահմանափակում են էթիկայի մի քանի չափանիշներ: Նրա էթիկան ուղղված է պաշտպանելու այն մարդկանց, ում սիրում է: Ահա թե ինչու, չնայած նրա լուրջ բարոյական ձախողումներին, մենք մտահոգվում ենք նրա հաջողության համար. նա հակահերոս է իր սեփական օրենսգրքով, որը պայքարում է իր սահմանափակ էթիկական տիեզերքում ապրելու համար:
Երբ մենք մտածում ենք էթիկայի մասին, մեզանից շատերը հավանաբար մտածում են օրենքների ցանկի, վարքագծի կանոնների մասին: Ըստ բառարանի էթիկան բարոյական սկզբունքների կամ մարդկային վարքի կանոնների համակարգ է։ Բրյուս Սփրինգսթինի երգերից մեկում կա էթիկայի պարզ և շատ հստակ սահմանում՝ «ինչ ենք անելու և ինչ՝ ոչ»:
Երբևէ վերլուծե՞լ եք ձեր սեփական էթիկայի կանոնները, մտածե՞լ եք, թե ինչ կանեիք կամ չէիք անի: Մարդկանց մեծամասնության նման դուք ձեզ համարո՞ւմ եք բարի մարդ, ով ձգտում է բարոյական գոյության: Թե՞ կստեիք, կգողանայիք, կխաբեիք, կսպանեիք։ Ձեր էթիկայի կանոնները ձեզ խանգարու՞մ են նման բաներ անելուց։ Ինչո՞ւ։
Այս կարևոր թեմայի շուրջ մտածելը կարող է լինել ինքնաճանաչման հզոր վարժություն՝ ստիպելով մեզ մտածել մեր բարոյականության, մեր համոզմունքների, մեր հավատի մասին: Եվ դա կարող է բացահայտել մարդկային ամենախոր հարցերից մեկը. ի վերջո, որտեղի՞ց է եկել էթիկան: Ինչպե՞ս է այն առաջացել։ Փիլիսոփաներն ու պատմաբանները դարեր շարունակ խորհել են այս մասին: Բահայիները հավատում են, որ էթիկան, բարոյական կանոնները, որոնց մենք բոլորս փորձում ենք հետևել, բխում են մեծ կրոններից.
Նյութական քաղաքակրթությունն անկատար է, անբավարար և պետք է հաստատվի աստվածային քաղաքակրթություն: Նյութական քաղաքակրթությունը վերաբերվում է նյութի կամ մարմինների աշխարհին, սակայն աստվածային քաղաքակրթությունը էթիկայի և բարոյականության ոլորտն է: Աբդուլ-Բահա, Համընդհանուր խաղաղության հռչակում
Բայց կրոնների ազդեցությունը կարող է աճել և նվազել: Պատմականորեն կրոններն ունեն ամուր բարոյական հիմք և մարդասիրական էթիկայի կանոններ, երբ ծնվում են: Արդյունքում, կրոնները ստեղծում են աստվածային քաղաքակրթություններ, քանի որ դրանց ազդեցությունը տարածվում է: Եվ հետո, ժամանակի ընթացքում, այդ ազդեցությունը սկսում է անխուսափելիորեն թուլանալ: Առաջանում են դոգմաներ և կույր նմանակումներ։ Աճում են հակամարտությունները և բաժանումները, սկսվում են պատերազմներ, նվազում է կրոնի բարոյական ազդեցությունը։
Բահայի ուսմունքներն ասում են, որ այս ցիկլը, ինչպես եղանակների բնական փոփոխությունը, ազդում է բոլոր կրոնների վրա.
Բացի այդ, ինչպես արեգակնային ցիկլն ունի չորս եղանակ, այնպես էլ Իրականության Արևի ցիկլն ունի իր հստակ և հետևողական ժամանակաշրջանները: Յուրաքանչյուրը բերում է իր ծաղկման շրջանը կամ գարունը: Երբ Իրականության Արևը վերադառնում է մարդկության աշխարհը վերակենդանացնելու համար, առատաձեռնության երկնքից իջնում է աստվածային բարեհաճությունը: Մտքերի և իդեալների թագավորությունը շարժվում է և օրհնվում նոր կյանքով: Միտքը զարգանում է, հույսերը պայծառանում են, ձգտումները դառնում են հոգևոր, մարդկային աշխարհի առաքինությունները դրսևորվում են աճի նոր ուժով, և Աստծո պատկերն ու նմանությունը տեսանելի են դառնում մարդու մեջ: Սա ներաշխարհի գարունն է։ Գարնանից հետո գալիս է ամառը՝ իր հագեցվածությամբ և հոգևոր պտուղներով. դրանց հետևում է հոգին սառեցնող աշունը իր հյուծող քամիներով. Արևը կարծես նահանջում է, մինչև վերջապես ծածկվում է ձմռան թիկնոցով, և մնում են միայն այս աստվածային Արեգակի փայլի թույլ հետքերը: Ինչպես նյութական աշխարհի մակերերևույթն է դառնում մութ ու մռայլ, հողը նիրհում է, ծառերը լերկ ու մերկ են, և չկա գեղեցկություն կամ թարմություն, որ ուրախացնի խավարն ու ամայությունը, այնպես էլ հոգևոր շրջափուլի ձմեռը վկայում է մահվան, աստվածային աճի անհետացման և Աստծո լույսի և սիրո մարման մասին: Բայց ցիկլը նորից սկսվում է, և նոր գարուն է գալիս: Նրա մեջ վերադառնում է հին գարունը, աշխարհը կենդանանում, լուսավորվում ու հոգևորվում է. կրոնը նորոգվում և վերակազմավորվում է, սրտերը դառնում են դեպի Աստված, լսվում է Աստծո կանչը, և կյանքը կրկին տրվում է մարդուն: — Աբդուլ-Բահա, Բահայի համաշխարհային հավատը
Այսօր, բահայիները հավատում են, որ կա մի նոր բարոյական ուժ, հոգու աղբյուր, Աստվածային դեսպանորդ, որը ուղարկվել է բարեփոխելու և թարմացնելու մեր հավաքական էթիկան: Մեզ կոչ են անում սիրել յուրաքանչյուր մարդու առանց նախապաշարումների. մեր կյանքը նվիրել ուրիշներին ծառայելուն. ցույց տալ ազնվություն, վստահելիություն և անկեղծություն:
Չնայած մեր թուլություններին, անխոհեմությանը և անհաջողություններին մեր սրտերը միշտ կարող են դիմել մեր Արարչին և առաջնորդություն փնտրել: Ամեն տեսակի արատներին անձնատուր լինելու փոխարեն, մենք կարող ենք հաղթել մեր ստորին եսը և բարձրանալ բարոյական սանդուղքով, որը մեզ իսկական մարդ է դարձնում:
