Օմար Խայամ, Ռումի, Բայրոն և Լոնգֆելլո. նման պոետների ստեղծագործությունները հուզում են շատերի սրտերը և ոգեշնչում մարդկանց վեհ գործերի: Եվ ես անձնական փորձից գիտեմ, որ պոեզիա կարդալն ու գրելը կարող է կյանքեր փրկել:
Ես չգիտեմ, թե ով կլինեի, կամ կմնայի արդյոք այստեղ, առանց պոեզիայի:
Երբ ես ավագ դպրոցում էի, ես դեպրեսիայի մեջ էի, և պոեզիա գրելը դարձավ իմ թերապիան և ելքը: Դա ինձ թույլ տվեց գտնել իմ ձայնը և ինձ հնարավորություն տվեց բարձրաձայնել իմ հանդիպած ռասիզմի և դրա պատճառած հուզական տրավմաների մասին: Ես սգում էի նաև սիրելիիս մահը, ուստի իմ պոեզիան ինձ մխիթարություն և հստակություն տվեց:
Աբդուլ-Բահան՝ Բահայի գրվածքների մեկնաբանը և Բահաուլլայի՝ Բահայի հավատի հիմնադիրի որդին, ասել է.
Ամբողջ արվեստը Սուրբ Հոգու պարգևն է: Երբ Սուրբ Հոգու այս լույսը փայլատակում է բանաստեղծի մտքում, դա երևում է գեղեցիկ պոեզիայում և բանաստեղծական արձակում:
Երբ ես գրի էի առնում իմ ցավը յուրաքանչյուր ռիթմի և հանգի մեջ, սրտիս բեռը ժամանակի ընթացքում ավելի էր թեթևանում: Բանաստեղծություն գրելու, ցավից գեղեցկություն ստեղծելու կարողությունը ամենամեծ նվերներից մեկն է, որ Աստված երբևէ տվել է ինձ: Դա իմ պատմության վկայությունն է և իմ հոգեկան, զգացմունքային և հոգևոր բուժման մշտական միջոցը:
Եվ ես գիտեմ, որ ես միակը չեմ, ում բուժում է պոեզիան: Ինչպես ասել է Աբդուլ-Բահան. «Պոեզիան շատ ավելի արդյունավետ և ամբողջական է, քան արձակը: Այն ավելի խորն ես զգում, քանի որ ավելի նուրբ կառուցվածք ունի»: Այսպիսով, ի պատիվ Պոեզիայի ազգային միամսյակի, ես դիմեցի իմ գործընկեր Անդրեանային և մորս` երկու գործընկեր բանաստեղծների, ովքեր նույնպես ականատես են եղել, թե ինչպես պոեզիան կարող է հուզել և բուժել գրողների սրտերն ու հոգիները:
Ինչպես և ես, Անդրեանան նույնպես մեծացել է բանաստեղծություններ և պատմվածքներ գրելով: Բայց միայն 19 տարեկանում է սկսել ավելի լրջորեն զբաղվել պոեզիայով:
Ես իսկապես առողջական խնդիրներ ունեի և քոլեջում տարկետում վերցրեցի, - ասում է Անդրեանան: Եվ իրոք, դա հոգևոր փնտրտուքների տարի էր՝ ես բուժեցի մարմինս և միտքս, որը նրան տարավ դեպի պոեզիա:
Այդ ժամանակ նա «նայեց աշխարհին և տեսավ գլոբալ տաքացում, աղքատություն, կանանց չարաշահում և դեգրադացիա»: Նա ասում է. «Եթե դու ընդհանրապես զգայուն ես, մտածում ես՝ ի՞նչ ենք մենք անում միմյանց հետ»։ Ի՞նչ ենք մենք անում Երկրի հետ: Նա ասում է.
Բառերն իսկապես ուժ ունեն: Եվ եթե նրանք ցավ պատճառելու կամ ոչնչացնելու զորություն ունեն, նրանք նաև կարող են նաև բուժել և ստեղծել: Եվ որքան ավելի շատ ուժ կունենան Աստծո հայտնիչների խոսքերը: Աստվածաշունչը հարյուրավոր տարիներ ոգեշնչել է Շեքսպիրին, Վիրջինիա Վուլֆին և բոլոր այս հրաշալի գրողներին, և այժմ մենք ունենք աստվածային լեզվի այս ամբողջ թարմ ներարկումը, որի վրա կարելի է հենվել:
Բահաուլլայի մեջբերումներից մեկը, որի վրա Անդրեանան հաճախ է հիմնվում.
Ձեր պոեզիայի յուրաքանչյուր բառ իրոք նման է հայելու, որն արտացոլում է Աստծո և Նրա ընտրյալների հանդեպ ունեցած նվիրվածության և սիրո վկայությունները... Նրա ընթերցանությունը իսկապես շատ տպավորիչ է ստացվել, քանի որ այն մատնանշում է ինչպես վերամիավորման լույսը, այնպես էլ բաժանման կրակը:
Բահաուլլայի հրահանգները պոեզիայի վերաբերյալ, որն արտացոլում է և՛ «վերամիավորման լույսը, և՛ բաժանման կրակը», գրքի հիմնական թեման է, որը Անդրեանան կավարտի հաջորդ տարվա սկզբին: Գրքում խոսվում է նրա մոր մահվան մասին, և թե ինչ ուրախություն նրանք կզգան, երբ իրենց հոգիները կրկին վերամիավորվեն:
Նա նաև ասում է, որ հուզիչ էր կարդալ Բահաուլլայի ընկերոջ և զարմուհի Մարիամի բանաստեղծությունները, ով իր պոեզիայի միջոցով արտահայտում էր իր ցավը Բահաուլլայից բաժանվելու և նրա հետ վերամիավորվելու հույսը:
«Ինձ համար պոեզիան մի տեսակ փորձադաշտ էր, որտեղ ես կարող էի զգալ ամբողջ ցավը, ամբողջ վրդովմունքը և բոլոր տրավմաները, որոնք ես նույնպես զգացել եմ որպես կին», - բացատրում է Անդրեանան: «Եվ հետո ես կարող էի ինչ-որ կերպ լեզվի ալքիմիայի միջոցով ստեղծել… տեսլական, որի ուղղությամբ պետք է աշխատել, մի բան, որը կարող է ինձ մեկ քայլ առաջ տանել դեպի ապագա և կարծում եմ, որ այն ուրիշներին հույս կտա»:
Մայրս եղել է աղքատ ընտանիքից և ապրել է այն ժամանակ, երբ կանանց ձայնը լսելի չէր: «Երբ ես զբաղվում էի պոեզիայով, ես լսում էի ինքս ինձ»,- ասում է նա։ «Ես կհարգեմ իմ սեփական ձայնը, նույնիսկ եթե ուրիշները չհարգեն այն: Ինչ-որ պահի հասկացա, միգուցե ես չեմ կարող փոխել այլ մարդկանց: Միգուցե նրանք դեռ իմ մասին հոգ չեն տանում, բայց ես կհոգամ իմ մասին։ Ես պատրաստվում եմ լսել, թե ինչ եմ ասում: Եթե նույնիսկ ես միակն եմ, ով երբևէ լսել և տեսել է այս բանաստեղծությունը, գոնե գիտակցում եմ նրա արժեքը, ինչով փորձում եմ կիսվել»:
Միայն 12 տարեկանում նա համարձակություն ունեցավ կիսվելու իր բանաստեղծություններով ուրիշների հետ:
Մայրս պայքարում էր կանանց և երեխաների, ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների համար, ժամանակ առ ժամանակ բախվում էր մարդկանց թշնամանքի և տգիտության հետ, նա իր էմոցիաները փոխանցում էր պոեզիայի միջոցով։ Նա ասում էր, որ իր արցունքները իր թանաքն են:
Եվ ես զգացի, որ պոեզիայի միջցով կարողանում եմ մարդկանց սրտերին հասցնել այն, ինչ ինքս եմ զգում: Դա կարևոր էր, - ասում է մայրս: -Երբ ես այդ նույն զգացմունքները դրեցի պոեզիայի մեջ, այն ինչ-որ կերպ դարձավ արվեստ… Մարդիկ դրա մեջ տեսան գեղարվեստական արժեք:
-Գուցե այս բանաստեղծական խոսքերը մեր մարգարիտներն են, - բացատրում է նա, - որովհետև, ինչպես Բաբը՝ Բահաուլլայի նախակարապետն է ասել.
Աստծո գահի տակ գանձեր են թաքնված. այս գանձերի բանալին բանաստեղծների լեզուն է։
Նա ավելացնում է, որ սա ցույց է տալիս, որ բանաստեղծները մոտ են աստվածայինին: Եվ մենք օժտված ենք մեր խոսքերով մարդկանց հուզելու, արթնացնելու, մտածելու, զգալու շնորհով:
Որպես մանկավարժ և համայնքային ակտիվիստ՝ Անդրեանան բանտերում և ապաստարաններում գրելու վարպետաց դասեր է տալիս սեռական բռնության և թրաֆիքինգի ենթարկված կանանց համար: Նա ասում է, որ երբ նրանց հուշում կամ բանաստեղծություն է տալիս մտածելու, դա ինչ-որ բան է բացում նրանց ներսում: Ես տեսել եմ լույսի փայլատակում նրանց դեմքերին, և հետո նրանք իրենց ողջ փորձը հանձնել են թղթին, չնայած նախկինում չէին մտածում, որ երբևէ կարող են կիսվել դրանով:
Նա բացատրում է, որ թեև պոեզիան չի կարող բուժել հասարակության հիվանդությունները, այն կարող է հանգեցնել յուրաքանչյուր անհատի ապաքինմանը: Եվ նրա համար միշտ մեծ պատիվ է ինչ-որ մեկին ցավից ազատելը։
Ինչպես ասում է մայրս «Բանաստեղծը կարող է քեզ տանել իրենց աշխարհ… Դա տիեզերք է, որտեղ քեզ հրավիրում են»:
Պոեզիան որքան հնարավոր է մոտ է աստվածային ներշնչմանը, - ասում է Անդրեանան: Այս ձայնն է, որ մեր հոգու ամենախոր ճիչն է, և երբ մենք դա հայտնաբերում ենք մեր մեջ և կիսում ենք մեր պոեզիան ուրիշների հետ… դա անպայման ազդեցություն է ունենում ուրիշի վրա, և նրանք ավելի շատ են հակված կիսվելու իրենց սրտի ճիչով:
Ինչպես տեսնում եք, մենք բոլորս ունեինք տարբեր ծագում, դաստիարակություն, վնասվածքներ և փորձառություններ, և այնուամենայնիվ մենք բոլորս բուժվեցինք նույն հոգևոր բժշկության միջոցով: Ինչպես մայրս է ասում, թանաքը դարձավ մեր արցունքը։ Դա իսկապես խոսում է այն մասին, թե որքան հզոր և բազմակողմանի է պոեզիան, որն ունակ է ուժեղացնել ձայները, կապել սրտերը, հաղթահարել արգելքները և հանգստացնել, ինչպես ասում է Անդրեանան, «հոգու ամենախոր ճիչը: Պոեզիան մեզանից յուրաքանչյուրին թույլ է տվել վեր հանել մեր սրտի ցավը և այն վերածել արվեստի»։
