Հետաքրքիր է, ի՞նչ են տեսնում տղամարդիկ, երբ նայում են կնոջը: Նրանք տեսնում են իրենց մորը, քրոջը, դստերը, կնոջը կամ ընկերոջը, թե՞ տեսնում են սեքսուալ օբյեկտ՝ ընդամենը մասերի հավաքածու:
Բահայի հավատը վեհացնում է կնոջ դիրքը, քանի որ բահայի ուսմունքներն ասում են, որ Աստված ստեղծել է և՛ տղամարդկանց, և՛ կանանց՝ որպես վեհանձն էակներ իրենց բնույթով: Այս համոզմունքի լույսի ներքո կանանց պատվի և հարգանքի աստիճանը որոշվում է ոչ թե նրանով, թե ինչ ենք հագնում կամ ինչպիսի տեսք ունենք, այլ այն, թե ով ենք մենք:
1912 թվականին San Francisco Examiner-ի լրագրողի հետ հարցազրույցում, երբ նրան հարցրել են, թե ինչ է մտածում ամերիկյան կանացի նորաձևության մասին, Աբդուլ-Բահան ասել է.
Մենք չենք նայում կանացի զգեստներին՝ համահունչ են վերջին նորաձևությանը, թե ոչ։ Մենք նորաձևության դատավոր չենք։ Մենք ավելի շուտ դատում ենք, թե ով է զգեստ հագնում։ Եթե նա մաքուր է, եթե նա կրթված է, եթե նա աչքի է ընկնում երկնային բարոյականությամբ, և եթե բարեհաճ է Աստծո շեմին, ապա նա պատիվ ու հարգանք է վայելում մեզ մոտ, անկախ նրանից, թե ինչ զգեստ է կրում: Մենք կապ չունենք անընդհատ փոփոխվող ռեժիմների աշխարհի հետ:
Ցավոք սրտի, մեր մշակույթը դեռ չի հասել այս մակարդակին։ Ներկայիս նորաձևության թրենդը չափազանց խորը դեկոլտե կրելն է։ Ես չեմ կարող միացնել հեռուստացույցը, առանց տեսնելու, թե ինչպես են կանայք սեքսուալացված, նվաստացած և օբյեկտիվացված՝ օծանելիք, մեքենաներ, սնունդ, հագուստ վաճառելու համար:
Մեր մեդիա և ժամանցային արդյունաբերությունը հակված է մեզ՝ կանանց, նկատել միայն մեր ֆիզիկական գեղեցկությամբ, այլ ոչ թե մեր խելքով, բնավորությամբ, տաղանդներով կամ բարոյականությամբ: Ես միշտ ցանկացել եմ, որ բոլոր կանայք ունենան նույն իրավունքները, ինչ ցանկացած տղամարդ: Այս իրավունքներից մեկը՝ սիրված, ընդունված և գնահատված լինելու իրավունքը, ինչպիսին մենք ենք իրականում, արտացոլում է մեր ամենախոր հոգևոր որակները:
Մեր մշակույթը մեզ սովորեցնում է ընդունել տղամարդկանց իրենց արտաքինով, բնավորությամբ և ձեռքբերումներով: Թեև սա հեռու է իդեալական լինելուց, քանի որ այն անհամաչափ շեշտադրում է տղամարդկանց նյութական ուժերի վրա, այլ ոչ թե նրանց հոգևոր որակների, այն բացահայտում է կանանց այն վնասակար գաղափարը, որ նրանց արժեքը բխում է բացառապես արտաքինից: Հասարակությունը մշտապես ցուցադրում է կանանց արտաքինը և թույլ է տալիս տղամարդկանց շարունակաբար սահմանել, վերասահմանել և առաջ մղել, թե ինչպիսին պետք է լինեն «իդեալական» կանայք:
Բահաուլլան զգուշացրել է այս միտման մասին հետևյալ մեջբերումով. Նրա կողմից «տղամարդիկ» տերմինի օգտագործումը վերաբերում է մարդկությանը.
Հագուստի ընտրությունը, մորուքը կտրելը և դրա ձևավորումը թողնված են տղամարդու հայեցողությանը։ Բայց զգույշ եղեք, ով մարդիկ, որ ձեզ տգիտության խաղալիք չդարձնեք։
Որպես կանայք՝ մեզ ասում են՝ մազահեռացնել, շրթներկ քսել, ընդգծել աչքերը, քսել ստվերաներկ, դիմափոշի, ընդգծել հոնքերը, ներկել եղունգները, ուղղել մազերը, աճեցնել մազերը, ցույց տալ դեկոլտեն, ընդգծել մեր կորությունները և կրել կրունկներ: Եվ այս ամենը պահպանելով հաճելի, անպարկեշտ պահվածքը։ Եթե մենք չենք ենթարկվում, նույնիսկ մեր կին գործընկերները հաճախ ամոթանք են տալիս մեզ:
Որոշ կանայք ինձ արհամարհանքով էին նայում՝ ինձ ֆեմինիստ անվանելով: Նրանք ինձ անհամաձայնությամբ էին նայում, որ մազահեռացում կամ էպիլյացիա չեմ արել: Տարեց կանայք ինձ խորհուրդ էին տալիս դիմահարդարվել՝ տղամարդուն գրավելու համար, կամ բացել բլուզս, երբ տեսնում եմ տղայի մոտենալը։ Ինձ շատ ցավ է պատճառում, երբ լեսբուհի են անվանում՝ ուշադրություն դարձնող յուրաքանչյուր տղամարդու հետ ինձ կոկետ չպահելու համար, կամ երբ ինձ գոռոզ են անվանում ամուսնությունից առաջ մաքրաբարո մնալու համար, և ավելի հուսահատեցնող է դառնում, երբ այս օբյեկտիվացումը գալիս է կանանցից: Ե՞րբ սկսեցին արհամարհել համեստությունը և բարոյականությունը:
Արդյո՞ք սա սահմանում է, այն ինչ նկատի ուներ Բահաուլլան՝ դառնալով տգիտության խաղալիքը խոսքով՝ առաջ շարժվել միայն ուրիշների կարծիքով: Որպես բահայի, ես դաստիարակվել եմ համեստության և պարկեշտության ոգով, թե ինչ եմ հագնում և ինչպես եմ վարվում: Բահայի գրվածքներն ասում են.
Համեստությունը, մաքրությունը, չափավորությունը, պարկեշտությունը և մտքի մաքրությունը ներառում են ոչ պակաս չափավորություն հագուստի, խոսքի, զվարճանքի, գեղարվեստական և գրական բոլոր հարցերում:
Հիպերսեքսուալ զվարճանքի ինդուստրիան մեզ վրա ավելի շատ ազդեցություն ունի, քան մենք կարծում ենք: Հոգեբաններ Բարբարա Ֆրեդրիկսոնի և Թոմի-Անն Ռոբերթսի կարծիքով՝ կանայք, տարբեր աստիճանի, ներքինացնում են իրենց նկատմամբ հասարակության սեքսուալ հայացքները և իրենց առարկաներ են համարում: Արդյունքում, մենք՝ կանայք, հաճախ հոգում ենք մեր արտաքինի մասին, և դա մեծացնում է մեր անհանգստությունն այն մասին, թե ինչպես մեզ տեսնեն և դատեն ուրիշները: Այս ինքնաօբյեկտիվացումը սկսվում է վաղ տարրական դպրոցից և հանգեցնում է մարմնից դժգոհության, մարմնից ամաչելու, դեպրեսիայի և սննդային խանգարումների:
Հիշում եմ՝ լսում էի, թե ինչպես էր չորրորդ դասարանցին դասընկերուհուն բողոքում, թե որքան գեր են իր ազդրերը, և փորձում էր խոսել միջին դպրոցի մեկ այլ ընկերուհու՝ ուտելուց հետո փսխելու մասին:
Dove Self Esteem Project-ի համաձայն՝ ամբողջ աշխարհում աղջիկների միայն 11 տոկոսն է իրեն գեղեցիկ համարում, իսկ աղջիկների 60 տոկոսը խուսափում են ինչ-որ գործունեությունից, քանի որ անհանգստանում են իրենց արտաքինի համար: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տվյալներով՝ Ճապոնիայում 6-ամյա աղջիկների մեկ երրորդը անվստահ է իրենց մարմնի նկատմամբ, իսկ ԱՄՆ-ում 10 տարեկան աղջիկների 81 տոկոսը վախենում է գեր լինելուց:
Սեփական մարմնից ամաչելը ազդում է նույնիսկ մեր մտավոր գործունեության վրա։ Journal of Personality and Social Psychology ամսագրում հրապարակված մեկ ուսումնասիրություն ցույց է տվել, որ կանայք լողազգեստ փորձելուց հետո մաթեմատիկական թեստերում ավելի վատ են հանդես եկել, քան բլուզ փորձելուց հետո: Մարմնի վստահության այս նվազումը հանգեցրել է նրանց ինտելեկտի նկատմամբ վստահության նվազմանը։ Հոգեբաններ Բոնի Մորադին և Յու-Պինգ Հուանգը նաև պարզել են, որ այս ինքնաօբյեկտիվացումը կապված է նաև գործունեության մեջ ներգրավվածության նվազման և առաջադրանքները կատարելու դժվարության հետ:
Միայն կրթությունը կարող է փոխել երեխաների հաջորդ սերնդի հետագիծը: Երեխաներն իրենց ինքնավստահ կզգան հասարակության մեջ, երբ նրանց մայրերը, քույրերն ու մորաքույրները առողջ ինքնագնահատական դրսևորեն: Այն, ինչ գնահատում են մեծերը, երեխաները նույնպես կգնահատեն։ Ինչին ուշադրություն են դարձնում մեծերը, դրանց ուշադրություն կդարձնեն նաև երեխաները։ Այն, ինչ մեծահասակներն ընդունում կամ չեն ընդունում, մեծապես ազդում է նրա վրա, ինչ երեխաներին թույլ կտան կամ կարգելեն: Այնպես որ, շպարվելիս միմյանց հաճոյախոսություններ չանենք, եթե առանց դրա չենք նկատում միմյանց գեղեցկությունը։ Եկեք չգովաբանենք միմյանց մեր գնած հագուստի համար, եթե չենք ընդունում միմյանց յուրահատկությունները, որոնք իսկապես մեզ առանձնահատուկ են դարձնում: Եկեք ստեղծենք մշակույթ, որը գնահատում է միմյանց հոգիները, ոչ թե այն, ինչ մեդիան կամ հասարակությունն է պարտադրում:
