Որպես նոր օժանդակ պրոֆեսոր, որը դասավանդում է համայնքային քոլեջի մակարդակում, ես անընդհատ լսում եմ «ճնշող, ճնշված» բառերը թե՛ պրոֆեսորադասախոսական կազմից, թե՛ ուսանողներից, և այս թեման վերջերս նաև թափանցում է մեդիա դաշտը:
Այսպիսով, ես սկսեցի մտածել, թե ինչ են ասել Բահայի Սուրբ գրվածքները նման հասկացությունների մասին, որոնք գնալով ավելի տարածված են դառնում հանրային դիսկուրսներում, բայց սահմանվում են տարբեր ձևերով:
«Ճնշում» բառը հարյուրավոր անգամներ է հանդիպում բահայի գրվածքներում, բայց շատ դեպքերում դա վերաբերում է հավատի վաղ հավատացյալների ճնշումներին, որոնք ենթարկվել են դաժան հալածանքների այն ժամանակվա կրոնական իշխանությունների կողմից: Շուրջ 40 տարի տանջանքների, բանտարկության և աքսորի ենթարկված Բահաուլլան նույնպես իրեն անվանեց «Հալածյալ»:
Հետաքրքիր է, որ բահայի գրվածքներում խոսվում է նաև հոգևոր ճնշման համատեքստում ճնշումների մասին, ինչը գրեթե չի հիշատակվում այսօրվա երկխոսություններում: Բահաուլլան այդ մասին գրել է այսպես.
Ի՞նչ «ճնշում» կարող է լինել ավելի դաժան, քան այն փաստը, որ ճշմարտություն փնտրող և Աստծո գիտությանը հասնել ցանկացող հոգին չգիտի, թե ուր դիմել դրա համար և ումից փնտրել այն: Որովհետև կարծիքները խիստ տարբերվում էին, և Աստծուն հասնելու ճանապարհները բազմապատկվում էին: Տես «Կեղեքումը» վերաբերում է հոգևոր գիտելիք ձեռք բերելու և Աստծո Խոսքը ըմբռնելու ունակության բացակայությանը: Սա նշանակում է, որ երբ Ճշմարտության Ցերեկային աստղը մայր մտնի, և Նրա լույսն արտացոլող հայելիները լքվեն, մարդկությունը կկրի «ճնշում» և զրկանքներ՝ չիմանալով, թե ուր դիմել առաջնորդության համար:
Այս տեսանկյունից, միգուցե մենք բոլորս տառապում ենք ճնշումից, քանի որ չենք լսում այն հոգևոր առաջնորդությունը, որը Արարիչը առաջարկել է մեզ, վերջին անգամ Բահաուլլայի հայտնության միջոցով:
Ինչպե՞ս է առաջանում նման ճնշումը: Որակներ, ինչպիսիք են ճնշումը, վեճերը, կռիվները, արյունահեղությունը և թալանը, նշվում են բահայի գրվածքներում որպես բնության աշխարհից, այլ ոչ թե բարձրագույն հոգևոր ոլորտներից: Ինչպես Աբդուլ-Բահան նշել է.
Քիչ են նրանք, ովքեր ազատվել են այս խավարից, ովքեր բնության աշխարհից բարձրացել են մարդկային աշխարհ, հետևել են աստվածային Ուսմունքին, ծառայել են մարդկության աշխարհին, ովքեր փայլուն են, ողորմած, լուսավոր և նման վարդերի այգու։
Ավելի սոցիալական մակարդակում, մինչ մենք փորձում ենք արդարություն բերել մարդկության աշխարհին, Բահաուլլայի ուսմունքները խորհուրդ են տալիս իր հետևորդներին լինել «Պահապաններ և բռնաճնշումների զոհերի պաշտպաններ»: Բահայի սուրբ գրվածքները նույնպես կապում են ճնշում բառը բռնակալության հետ, ինչպես Բահաուլլայի հետևյալ հատվածում։ «Մեր օրերում արդարությունը ողբում է իր ծանր դիրքը և հավասարությունը հառաչում է կեղեքման լծի տակ։ Բռնակալության խիտ ամպերը խավարեցին երկրի երեսը և պարուրեցին նրա ժողովուրդներին»։
Փարիզում իր ելույթից մեկ այլ հատվածում Աբդուլ-Բահան ասաց.
Իմ հույսը ձեզ համար այն է, որ դուք միշտ կխուսափեք բռնակալությունից և ճնշումից, որ անդադար կաշխատեք, մինչև արդարությունը տիրի ամեն երկրում, ձեր սրտերը մաքուր պահեք և ձեր ձեռքերը՝ զերծ անիրավությունից:
Հասկանալի է, որ ճնշողներ կան մարդկային հասարակության մեջ, ինչպես կհաստատի պատերազմական հանցագործների և բռնակալների գործողությունների ցանկացած վերլուծություն, և նրանց զոհերն արժանի են արդարության արդյունավետ ինստիտուտների և միջազգային իրավունքի արդար կիրառման միջոցով: Բահայիներն ամենուր հակված են պայքարելու հասարակության բազմաթիվ անարդարությունների դեմ, որոնք պետք է լուծվեն, ներառյալ, բայց չսահմանափակվելով, արմատախիլ անելով կառուցվածքային ռասիզմը և պայքարել հարստության ու աղքատության ծայրահեղությունների դեմ, որոնք ստիպում են ոմանց ապրել շքեղության մեջ, մինչ մարդկության զանգվածն ապրում է սարսափելի աղքատության և զրկանքների մեջ:
Այնուամենայնիվ, անհատական մակարդակով, բահայի գրվածքները ինձ թվում են շատ ավելի երանգավորված: Նրանք մարդկանց չեն բաժանում կամ բաշխում հակառակորդ խմբերի՝ հիմնվելով «ճնշողների» և «ճնշվողների» որևէ դասի վրա։ Այս մոտեցումը մեծ տեղ է գրավում այնպիսի մտածողների գաղափարախոսություններում, ինչպիսիք են գերմանացի քաղաքական տեսաբան Կարլ Մարքսը և բրազիլացի փիլիսոփա և մանկավարժ Պաոլո Ֆրեյրը: Թեև այս մտածողները իրավացիորեն կենտրոնացել են հասարակության անարդարության վրա, նրանց գաղափարներն ու լուծումները, համենայն դեպս, իմ կարծիքով, սկզբունքորեն պառակտող են թվում՝ մարդկանց խմբերը միմյանց դեմ հանելով: Պատմականորեն, այս կարգի դասակարգային հակադրությունը հասարակություններին տանելն է շատ մութ, պառակտված և արյունոտ ճանապարհներով:
Բահայի ուսմունքների համաձայն, նախապաշարմունքը երբեք չի հանգեցնում հաջողության: Այս մտածելակերպի ընդունումը կարող է միայն վնաս պատճառել ուրիշներին և ինքներս մեզ: 2022 թվականի նոյեմբերին Արդարության Համաշխարհային Տան՝ Բահայի հավատի դեմոկրատական ճանապարհով ընտրված գլոբալ կառավարող մարմնի մի նամակում նշվում է:
Խմբերի միջև մրցակցությունը բոլորին է վնասում՝ խանգարելով արդարադատությանը և ճնշելով առանձին անհատների ներուժը, որոնց ներդրումն անհրաժեշտ է հասարակության բարելավման համար։
Ինչպիսի՞ն կարող է լինել այս սկզբունքի կիրառումը մեր առօրյա կյանքում: Բահայի ուսմունքները խորհուրդ են տալիս սկսել՝ չդատելով կամ չդասակարգելով մարդկանց ամբողջ խմբերին որպես «լավ» կամ «վատ»: Որպես օրինակ, մի քանի տարի առաջ ես ստիպված էի օգտագործել ուսումնական ծրագիր, որը բազմիցս պիտակավորում էր բոլոր սպիտակամորթ և «արտոնյալ» խավերին որպես «ճնշողներ» և նրանց ասում էր, որ նրանք գրեթե ոչ մի լավ բան չեն արել հասարակության համար մի քանի հարյուր տարվա ընթացքում, և որ բոլորը, «ճնշված» պիտակավորվածները պետք է ոտքի կանգնեն՝ անհրաժեշտության դեպքում դիմելով բռնության։
Պատմությունը ցույց է տալիս և՛ հաջողությունների, և՛ ձախողումների նշաններ, և մանկավարժները, իհարկե, պետք է սովորեցնեն երկու պատմվածքները, բայց առաջինը չճանաչելը և մարդկանց ամբողջ կատեգորիաները պիտակների և կարծրատիպերի հիման վրա դատելը ինձ համար շատ սխալ և ինտելեկտուալ ծույլ է թվում: Արդյունքում ես որքան հնարավոր է շուտ լքեցի այս պաշտոնը։ Հուսով եմ, որ ուսուցիչներն ամենուր կարող են փոխանցել այն ուղերձը, որ բոլոր երիտասարդները՝ անկախ դասից, ռասայից կամ ծագումից, արժանի են արժանապատվության: Սա պահանջում է դուրս գալ պիտակներից և ուսումնասիրել, թե ինչպես յուրաքանչյուր անհատ կարող է իմաստալից ներդրում ունենալ հասարակության բարելավման գործում:
Բահայիների համար այս մոտեցումը ներառում է նրանց, ովքեր ունեն ֆինանսական միջոցներ: Բահայի Սուրբ Գրվածքներում կան բազմաթիվ հատվածներ, որոնք գովաբանում են նրանց, ովքեր առատաձեռն են և ովքեր ազնվորեն օգտագործում են իրենց ձեռք բերածը` օգնելու ավելի քիչ բախտավորներին: Արդարության Համաշխարհային Տունը այս հարցի վերաբերյալ գրել է հետևյալը. «Միայն եթե յուրաքանչյուր մարդու մեջ տեսնում ես պատիվ և ազնվություն, անկախ հարստությունից կամ աղքատությունից, կարող ես պաշտպանել արդարության գործը»:
Իրականում, առանձին-առանձին մակարդակով, Բահայի Սուրբ գրվածքները կոչ են անում բահայիներին «վերաբերվել իրենց ճնշողներին սիրառատ բարությամբ»: Ինչպես Աբդուլ-Բահան բացատրեց.
Ո՜վ դու, իմ սիրելի: Աշխարհը պարուրված է բացահայտ ապստամբության թանձր խավարով և պարուրված ատելության հորձանուտով: Չարության այս կրակը բարձրացրել է իր բոցերը դեպի երկնքի ամպերը, սա արյունոտ ջրհեղեղ է, որը գլորվում է հարթավայրերով և բլուրներով, և երկրի վրա ոչ ոք չի կարող խաղաղություն գտնել: Ուստի Աստծո ընկերները պետք է գեներացնեն այդ քնքշությունը, որը գալիս է Երկնքից, և հոգով սեր շնորհեն ողջ մարդկությանը... Նրանք պետք է զոհաբերեն իրենց ընկերների համար և բարի երթ մաղթեն իրենց թշնամիներին: Նրանք պետք է մխիթարեն իրենց վիրավորողներին և սիրառատ բարությամբ վերաբերվեն իրենց ճնշողներին: Նրանք պետք է լինեն զովացուցիչ ջուր ծարավին և հիվանդին, արագ դեղամիջոց, բուժիչ բալասան՝ ցավ ունեցողներին և մխիթարություն յուրաքանչյուր ծանրաբեռնված սրտի համար:
