-Լուսի, քնելու ժամանակն է:
- Ոչ, մայրիկ, ոչ: Ես ուզում եմ, որ դու ինձ համար կարդաս այն նոր գիրքը, որը քեռի Ունամն ինձ այսօր նվիրեց։
- <<Բիլիարդի գնդակով մարդիկ>>։ այո, նա դա քո համար է գնել: Ես վստահ չէի, որ դա հարմար է երեք տարեկան երեխայի համար: Ես մտածում էի, թե արդյոք 2000-ականների այդ ծերերի մասին լսելը կվշտացնի, բայց նա ասաց, որ լավ է, որ դուք իմանաք հին օրերի մասին, որպեսզի կարողանաք երախտապարտ լինել, որ այժմ ողջ եք»:
-Կարո՞ղ ես դա կարդալ ինձ համար այսօր։:
-Դու բավականաչափ կենտրոնացա՞ծ ես,դա ուրախ պատմություն չէ»:
Կարծում եմ, այո: Ինձ իսկապես հետաքրքիր է սա: Ես կասեմ, եթե ձանձրանամ։
-Լավ, լավ: Նստիր այստեղ՝ մահճակալի եզրին, և մենք կկարդանք այն: Սա գիրք է մի ժամանակաշրջանի մասին, երբ մարդիկ չգիտեին, թե ինչպես են կապված միմյանց հետ: Արի բացենք գիրքը: Տեսնու՞մ ես սեղանին դրված բիլիարդի բոլոր գնդակները: Մեր ժամանակներում մենք գիտենք, թե ինչպես միավորել մեր մտքերը, որ արտահայտենք մեր զգացմունքները: Այն ամենը, ինչ մենք ընդունում ենք որպես ինքնին, հնարավոր է դարձնում մեր միասնությունը: Բայց այդ հին ժամանակներում մարդիկ կարծում էին, որ նման են բիլիարդի այս գնդակներին: Տեսնում ես, նրանք բոլորը տարբեր գույնի են, պտտվում են, բախվում միմյանց: Այս գրքում մարդիկ համեմատում են իրենց և միմյանց մասին մտածելակերպը բիլիարդ խաղալու հետ։
-Ի՞նչ ես ուզում ասել, մայրիկ:
-Դա կոչվում է փոխաբերություն: Երբ մի բանը համեմատում ես մյուսի հետ՝ մի միտք արտահայտելու համար: Օրինակ մի աղոթքում ասվում է, որ մենք «նույն ծառի տերևներ ենք»:
-Այո: Ես գիտեմ այս աղոթքը. «... խորհեք իրար մասին, որպես թռչունների վարդերի մեկ պարտեզում, որպես մեկ օվկիանոսի մարգարիտների, որպես մեկ ծառի տերևների և նույն արևի ճառագայթների»:
-Դու գիտես այս աղոթքը, և դու նաև գիտես, որ ծառ չես, չէ՞: Այս տերևներով և ծառերով փոխաբերությունը օգնում է քեզ պատկերացնել Երկրի բոլոր մարդկանց հետ մեր միասնությունը»:
-Ես գիտեմ, որ մենք ծառ չենք, մայրիկ: Ես գիտեմ, որ դա նշանակում է, որ մենք բոլորս կապված ենք միմյանց հետ»:
-Այո, սիրելիս, մենք դա գիտենք հիմա, բայց մարդիկ այն ժամանակ չէին հասկանում դա: Փոխարենը, մարդիկ այն ժամանակ կարծում էին, որ իրենք առանձնացված են միմյանցից։ Նրանք իրենց անվանում էին «անհատներ»։ Տես այստեղ 2-րդ էջում, այս էջում միայն մեկ գնդակ կա: Բոլորովին միայնակ: Նրանք նույնիսկ կարծում էին, որ դա լավ է»:
-Ի՞նչն է նրանց այս գաղափարը տվել:
-Այն ժամանակ մարդիկ ուշադրություն չէին դարձնում իրենց մարմնին, ինչը նրանց ասում էր, որ նրանք ավելի լավ են զգում, երբ միասին են, խաղաղ և կիսում են իրար հետ: Նրանք նման էին մարդկանց, ովքեր ապրել էին իրենցից ավելի վաղ, ովքեր միշտ պատերազմում էին միմյանց հետ: Մարդիկ հեռավոր անցյալում, ովքեր ձիերով շրջում էին նիզակներով, վահաններով: Այս մարդիկ կիրառում էին պատերազմի, ոչ թե միասնության:
- Տխուր է։
-Այո: Այժմ շրջիր էջը և կտեսնես ժպտացող գնդակներ, որոնք միայնակ են պտտվում՝ երբեմն բախվելով միմյանց: Գաղափարն այն էր, որ պատկերացնես քեզ որպես սեղանի միակ գնդակը: Նրանք դա անվանեցին «ինքնաբավություն»:
-Ի՞նչ է դա նշանակում։
-Ինքնաբավությունը նշանակում էր այն, ինչ նրանք անվանում էին «ոտքերի վրա ամուր կանգնել»՝ առանց ուրիշների կարիքի: Եվ հետո, ամեն ինչ ավելի վատթարացնելու համար, այստեղ հաջորդ էջում տեսնում ես, որ այս գնդակը կարծում է, որ ավելի լավն է, քան մյուս գնդակները, և հենց այստեղ են փայտերը հարվածում դրան: Մեծ գնդակը գնդակների մի խումբ է հավաքում, որպեսզի փայտերով ջարդի մյուս խմբին»։
-Օ՜, ոչ:
-Շրջիր էջը: Դու կարող ես տեսնել, թե ինչ խառնաշփոթ էր: Ես վստահ չեմ, որ դու պատրաստ ես նույնիսկ մտածել նման բաների մասին:
- Այո, ես չեմ սիրում այս էջը, մայրիկ: Դա այնքան էլ զվարճալի չի թվում, թեև ես հաճույք եմ ստանում լսել նրանց իրական խաղը: Ինձ դուր է գալիս այն ձայնը, որը գնդակները արձակում են, երբ նրանք սեղմում են միասին:
-Այո, դա հաճելի ձայն է: Բայց այդ հին ժամանակներում ձայնն այնքան էլ հաճելի չէր։ Քանի որ նրանք կարծում էին, որ իրենք առանձին են, և յուրաքանչյուր գնդակ վախենում էր կիսվել, բայց իրականում ընդհանրապես առանձնացված չէին: Նրանք պարզապես կարծում էին, որ դա այդպես է: Եվ հետո նրանք սկսեցին վախենալ միմյանցից և երբեմն նաև զայրանալ: Վախը կարող է դրան բերել: Այն դժվարացնում է սեր զգալը:
Ինչպես անցյալ տարի, երբ այն շան ձագը կծեց ոտքս, իսկ հետո երկար ժամանակ ես վախենում էի շներից:
-Այո, այդպես է: Այս ամբողջ պայքարը դարից դար նրանց մեջ սերմանում էր միմյանց հանդեպ նման վախ։ Նրանք ընդհանրապես չէին ճանաչում միմյանց։ Նրանք խոսում էին և նույնիսկ չէին նայում միմյանց, չէին կիսում իրենց զգացմունքները, և առհասարակ, նրանք տգետ էին»:
-Ինչո՞ւ, մայրիկ: Ինչո՞ւ նրանք միասնություն չսովորեցին իրենց մայրերից և հայրերից»:
-Մայրիկներն ու հայրիկները նույնպես կարծում էին, որ դրանք բիլիարդի գնդակներ են: Նրանք կարծում էին, որ դա գիտական է, քանի որ իրենց պարզունակ մտքերում այն փաստը, որ մենք չենք կիսում ֆիզիկական մարմինը, նրանց ստիպել է մտածել, որ մենք առանձնացված ենք: Նրանք ուզում էին խոսել միայն այն մասին, թե ինչ կարող եք տեսնել ձեր աչքերով, երբ դրանք բաց են, և երբ ցերեկ է: Նրանք ուզում էին կարողանալ չափել իրերը»:
-Ինչպե՞ս քանոնով:
-Այո, կամ շքեղ մեքենաների միջոցով: Նրանք շատ էին սիրում մեքնենաներ։ Իրականում նրանք նույնիսկ կարծում էին, որ իրենք մեքենաներ են։ Նրանք միշտ խոսում էին այն մասին, որ ուղեղը նման է համակարգչի:
- Ուղեղը՞, մայրիկ: Նկատի ունես մեր մարմնի այդ հատվածը:
-Այո, սիրելիս: Վերջերս շատ էի կարդում այդ հին օրերի մասին: Ծիծաղելի է, որ քեռի Ունամը քեզ է բերել այս գիրքը: Ինչևէ, այստեղ 6-րդ էջում դու նորից տեսնում ես կիերը։ Նրանք ստանում էին ավելի ու ավելի շատ կիեր, և նրանք ավելի ու ավելի ուժեղ էին հարվածում սեղանի շուրջ գտնվող գնդակներին, քանի որ խնդիրներն ավելի ու ավելի էին մեծանում:
-Ինչ զվարճալի գիրք է: Ինչպե՞ս կարող է հարվածը լուծել որևէ բան:
- Հենց այդպես։ Դա ճիշտ չէ, սիրելիս, և սա է պատմության իմաստը: Դու տեսնում ես այստեղ՝ հաջորդ էջում, որտեղ նրանք սկսում են հասկանալ, որ հաղթելու փորձը բոլորին դժբախտացնում է: Նրանք սկսում են սովորել գլուխները դնել և տեսնել ինչպես իրենց, այնպես էլ դիմացինի տեսանկյունից: Նրանք սկսում են փափկել:
-Ինչպե՞ս լոլիկը, մայրիկ:
-Ես ենթադրում եմ, որ նրանք փափկում են լոլիկի պես, որպեսզի կարողանան միասին ճզմել նրանց մտքում: Ինձ դուր է գալիս։
-Այն ժամանակ է՞լ լոլիկ էին աճեցնում:
-Գուցե, բայց ամենայն հավանականությամբ ամեն մեկն իր «սեփական» այգում և «իրենց» տներում։ Սա ամենազվարճալի մասն է: Փոխանակ միասին ապրելու, ինչպես մենք, կիսում էին այս հրաշալի համայնքը և այս բոլոր ընկերները, նրանք սիրում էին մենակ ապրել փոքրիկ տուփերում: Կամ գուցե ընդամենը մի քանի մարդկանց հետ, որոնց հետ արյունակցական կապ ունեն, ինչպես ես և դու»։
-Բայց ոչ քեռի Ունամի պես:
-Ոչ, նա մեր ընկերն է, բայց մենք դրան ուշադրություն չենք դարձնում, չէ՞: Այժմ մենք տեսնում ենք, որ մենք բոլորս նույն ծառի պտուղներն ենք: Հիշո՞ւմ ես, թե ինչ է ասել Աբդուլ-Բահան:
Բահաուլլայի հիմնական ուսմունքը մարդկության աշխարհի միասնությունն է: Դիմելով մարդկությանը` Նա ասում է. «Դուք բոլորդ մեկ ծառի տերևներ եք և մեկ ճյուղի պտուղները»: Սա նշանակում է, որ մարդկության աշխարհը նման է ծառի, ազգերը կամ ժողովուրդները այդ ծառի զանազան ճյուղերն են կամ տերևները, իսկ առանձին մարդիկ՝ նրա պտուղներն ու ծաղիկները: Այսպիսով Բահաուլլան արտահայտեց մարդկության միասնությունը...
-Ես հիշում եմ, որ քեռի Ունամը սա կարդաց անցյալ շաբաթ բահայի տոնի ժամանակ:
- Լյուս, իսկ ինչո՞ւ դու լոլիկի մասին հարցրիր։
Որովհետև այսօր մենք քաղեցինք մեր առաջինը բերքը:
— Հոգնել ես։ Քո միտքը կենտրոնացած չէ:
-Գուցե վաղը մենք կարող ենք մի փոքր ավելին կարդալ բիլիարդի գնդակի մասին, մայրիկ: Կարծում եմ՝ այդ մարդիկ ծիծաղելի էին այն ժամանակ, բացառությամբ այն մասի, երբ փայտերով հարվածում էին միմյանց։
-Իհարկե, սիրելիս։ Վաղը մենք նորից կանդրադառնանք դրան, և դու կարող es շնորհակալություն հայտնել քեռի Ունամին դրա համար և պատմել նրան, թե ինչ եs սովորել։
-Ես հասկացա, որ ուրախ եմ, որ բիլիարդի գնդակ չեմ:
Ես նույնպես, սիրելիս, ես նույնպես: Բարի գիշեր:
